به گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل کانون استان سمنان، به‌همت کارشناسان آموزش و پژوهش کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان البرز و سمنان، دوره‌ی آموزشی «مستندسازی تجربیات فعالیت‌های فرهنگی و آموزشی» ویژه مسئولان و مربیان فرهنگی مراکز فرهنگی‌هنری با دعوت از اصغر باقرزاده پژوهشگر و مدرس دانشگاه، طی روزهای چهارشنبه و پنج‌شنبه ۱۰ و ۱۱ شهریور ۱۴۰۰ در قالب ویدئوکنفرانس برگزار شد.

باقرزاده در ابتدای سخنانش ضمن ابراز خرسندی از حضور در جمع کارشناسان، مسئولان و مربیان فرهنگی استان‌های البرز و سمنان، هدف اصلی از این دوره‌ی آموزشی را کمک به مربیان حال و آینده برای پی بردن به ماهیت و ارزش دانش سازمانی نهفته در زوایای تجارب آن‌ها و یاری رساندن به مربیان در مسیر ثبت و مستندسازی تجارب، عنوان و با اشاره به تاریخچه‌ی سه عصر کشاورزی، صنعتی و دانش، اظهار داشت: چیستی دانش و سلسله‌مراتب آن در چهار مورد «داده»، «اطلاعات»، «دانش» و «خرد» بررسی می‌شود.

وی در ادامه افزود: دانش دو نوع آشکار و ضمنی دارد که نوع آشکار آن قابل کدگذاری بوده و می‌توان آن را به سادگی پردازش و متتقل کرد و به آن فرم داد و یا به‌صورت کتابچه‌ی راهنما بین افراد سازمان منتشر کرد و دستورالعمل‌ها، مقررات، قوانین، رویه‌های انجام کار، آئین‌نامه‌ها، شرح جزئیات و... که به‌صورت رسمی در بین افراد سازمان به آسانی قابل انتقال هستند، همه دانش آشکار به حساب می‌آیند؛ اما نوع ضمنی، دانشی شخصی بوده و فرموله کردن آن بسیار مشکل است که از طریق تسهیم تجربیات با مشاهده و تقلید کسب می‌شود، ریشه در اعمال،‌ رویه‌ها، تعهدها، ارزش‌ها و احساسات افراد داشته، قابل کدگذاری نبوده و به سادگی در چرخه‌ی یادگیری سازمانی در نمی‌آید.

مربیِ خوب لبخندِ خود را تسهیم می‌کند نه تقسیم

باقرزاده در بخش دیگری از سخنانش گفت: مدیریت دانش، شیوه‌ی شناسایی، در اختیار گرفتن، سازماندهی و پردازش اطلاعات به‌منظور خلق دانش است و در این چرخه، دانش تولید شده توزیع می‌شود و به عبارت دیگر در دسترس دیگران قرار می‌گیرد تا برای خلق دانش بیش‌تر، به‌کار گرفته شود.

وی در ادامه تأکید کرد: مربی خوب و باتجربه، لبخند خود را تسهیم می‌کند نه تقسیم؛ چراکه مدیریت دانش در واقع پاسخ به دو سؤال است که «چه کسی، چه چیزی می‌داند» و «چه کسی، چه چیزی باید بداند».

باقرزاده با بیان این‌که مدیریت دانش یک فرهنگ است و یکی از پایه‌های آن، استفاده از تجربیات دیگران است، چرخه‌ی مدیریت دانش را خلق یا استخراج دانش، سازماندهی و نگهداری دانش، توزیع و تسهیم دانش و به‌کارگیری آن، عنوان و یادآور شد: تخصص بیش‌تر جنبه‌ی عملی دارد و مزیت رقابتی دانش، پایدار بوده و از بین رفتنی نیست.

مستندسازی تجربیات، کلید مدیریت دانش است

مدرس دوره‌ی «مستندسازی تجربیات فعالیت‌های فرهنگی و آموزشی» تصریح کرد: مستندسازی تجربیات، تهیه مجموعه‌ی اسناد و مدارکی است که سیر تکوین و تحقق یک فعالیت از شروع تا خاتمه‌ی آن و چگونگی بهره‌برداری و نگهداری را با تحلیل و ارزیابی مربوط نشان می‌دهد و در واقع، ابزاری است که امکان استفاده و به‌کارگیری از تجربیات فردی و گروهی را برای توسعه سازمانی فراهم می‌سازد.

باقرزاده در ادامه افزود: مستندسازی تجربیات به‌عنوان کلید مدیریت دانش، ساز و کاری برای ایجاد حافظه‌ی سازمانی به معنای بازخورد دانش و تجربه است و فرآیند شناسایی، گردآوری و در دسترس عموم قرار دادن سوابق یا اسناد موجود از قبیل مکاتبات، فایل‌های کامپیوتری، تصاویر و... دارای ارزش تاریخی را شامل می‌شود.

وی با اشاره به تعریف تجربه مبنی بر «آزمودن و از آزموده خویش آموختن»، سلسله‌مراتب تجارب فردی را نیز شامل زمینه‌های وراثتی و تجارب خانوادگی، تجارب عمومی، تجارب سازمانی، فرایند اتخاذ سیستم، کسب تجربه‌های جدید و اتخاذ تصمیم جدید و اجرای آن دانست.

بررسی تجربه‌ی نامؤفق بسیار مهم‌تر از ارائه‌ی تجربه‌های مؤفق است

باقرزاده در بخش دیگری از سخنانش با تأکید بر بیان تجربیات نامؤفق به‌ویژه در مسائل تربیتی، آموزشی و فرهنگی اظهار داشت: بررسی تجربه‌ی نامؤفق بسیار مهم‌تر از ارائه‌ی تجربه‌های مؤفق است و با بیان شکست‌ها مخاطبان را از قرار گرفتن در راه‌هایی که نتیجه‌ی لازم را به دنبال نخواهند داشت، باز می‌دارد، تجاربی که شامل راهِ‌حل‌ها و نتیجه‌ی حاصل از آن نیز باشد تا خوانندگان با مطالعه‌ی یک تجربه‌ی مستند شده، دریابند که چگونه و چرا این تجربه، مؤفق یا نامؤفق بوده است.

مدرس دوره‌ی «مستندسازی تجربیات فعالیت‌های فرهنگی و آموزشی» هم‌چنین با اشاره به دارایی‌ها و سرمایه‌های سازمانی در بُعدِ مشهودِ مالی شامل سرمایه فیزیکی و پولی و بُعدِ نامشهودِ فکری شامل سرمایه انسانی، ارتباطی و ساختاری، بر نقش و تأثیر مدیریت دانش در به‌کارگیری این سرمایه‌ها تأکید کرد.

باقرزاده در پایان سخنانش با معرفی کتاب «از فن نگارش تا هنر نویسندگی» نوشته‌ی حسن احمدی‌گیوی از مسئولان و مربیان مراکز خواست تا ضمن انجام سه فعالیت عملی، عنوان مستندات یا تجربه‌های خود را گویا، کامل، جامع، مانع، جذاب، مختصر، حاوی کلمات کلیدی و قابل جستجو، انتخاب و برای دست‌یابی به خروجی بهتر و بیش‌تر، آن را شخصی‌سازی کنند.

گفتنی است، منافع و مزایای مستندسازی تجربیات و اهداف آن، قالب‌های ارائه‌ی مستندات، ویژگی‌های یک تجربه و یک تجربه‌نگاری خوب، بایدها و نبایدهای یک تجربه، مدل‌های تجارب آموخته و فرآیند اجرایی تجربه‌نگاری و...، از دیگر مطالب بیان‌شده در این دوره بود.